ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ

Η ιστορία του χωριού μας

"Όλβιος όστις ιστορίας έσχε μάθησιν" μας λέει ο τραγικός μας ποιητής Ευριπίδης δηλ. Ευτυχισμένος είναι όποιος κατέχει, γνωρίζει την ιστορία.

Η γνώση της τοπικής ιστορίας από τους κατοίκους κάθε περιοχής είναι ο θεμέλιος λίθος του εθνικού αυτοπροσδιορισμού τους και επομένως απαραίτητο στοιχείο στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια η περιοχή μας κατοικήθηκε και δημοιουργήθηκαν σ΄ αυτή αξιόλογοι οικισμοί, όπως καταδεικνύεται από τις ανασκαφές και τις έρευνες των αρχαιολόγων.

Η περιοχή μας δηλ. η Κρηστωνία ήταν πέρα από τον Εχέδωρο (Γαλλικό) ποταμό ως το Δίσωρο όρος, τα σημερινά Κρούσια. Οι Κρήστωνες θεωρούνται Πελασγικής φιλής και είχαν Πρωτεύουσά τους την Κρηστώνα.

Με την ίδρυση του μακεδονικού κράτους η Κρηστωνία υποτάχθηκε στη νέα δύναμη. Στα χρόνια του Μ.Αλεξάνδρου πρόσφεραν πολλά στην πραγματοποίηση των οραμάτων του οι Παίονες, Βοττιαίοι, Κρήστωνες και Μύγδονες.

Το 148 π.Χ η Μακεδονία έγινε ρωμαϊκή επαρχία. Μία περίοδος 250 περίπου χρόνων, κατά τους οποίους συντελέστηκαν μεγάλες αλλαγές.

Ακολούθησαν τα Βυζαντινά χρόνια. Τον 6ο και 7ο αι. μ.Χ εγκαθίστανται στα Βαλκάνια οι Σλάβοι και Αβαροσλάβοι. Οι Σέρβοι δέχονται από το Βυζάντιο πολλά πολιτιστικά στοιχεία. Δεν πρέπει να λησμονούμε το μεγάλο ιεραποστολικό και πολιτιστικό έργο των Θεσσαλονικέων αδελφών Κυρίλου και Μεθοδίου.

Το 1431 η Μακεδονία πλέον βρισκόταν κάτω από το πέλμα του Οθωμανού κατακτητή. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας σημειώθηκαν στη Μακεδονία 7-8 επαναστατικά κινήματα. Ο ξεσηκωμός του 1821 δεν έφερε τη λευτεριά στη Μακεδονία.

Το 1878 η ρώσικη πολιτική με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου κατορθώνει να δημιουργήσει τη Μεγάλη Βουλγαρία. Ουνίτες, Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Σέρβοι, επιστράτευσαν όλες τους τις δυνάμεις για να επέμβουν στη Μακεδονία. Η πιο δυναμική παρουσία ήταν η βουλγαρική.

Στα χρόνια του Μακεδονικού αγώνα 1904-1908 την περιοχή μας την τρομοκρατούν αρχικομητατζήδες σαν τον Αποστόλ Πετκώφ, τον Ιβάν Καρασούλ, τον Τσερνοπέγιεφ, τον Τόντορτσε και το Λεώνε.

Ακολουθεί στα 1908 το κίνημα των Νεοτούρκων που υπόσχεται ισότητα, ελευθερία και ισονομία. Εφαρμόζει όμως σκληρή πολιτική εκτουρκισμού όλων των εθνοτήτων που ζούσαν στα ευπωπαϊκά εδάφη. Γι΄αυτό Σερβία, Βουλγαρία, Ελλάδα και Μαυροβούνιο συνάπτουν συμμαχία και κηρύσσουν τον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας τον Οκτώβριο του 1912.

Λίγο μετά τον πόλεμο με την Τουρκία, εδώ στη μαρτυρική Μακεδονία, ξέσπασε νέος πόλεμος ανάμεσα στη Βουλγαρία από τη μία και στους Έλληνες και Σέρβους από την άλλη.

Η Βουλγαρία αξίωνε να περιέλθει στην κατοχή της η Θεσσαλονίκη και να πετύχει την κάθοδό της στο Αιγαίο. Με τους βαλκανικούς πολέμους 1912-1913 απαλλάχτηκε ο χώρος της Βαλκανικής από τον κίνδυνο να επιβληθούν και να κυριαρχήσουν σ΄αυτόν οι Βούλγαροι. Με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου στις 28 Ιουλίου 1913 καθορίζονται τα βόρεια σύνορά μας.

Ένα χρόνο μετά, στις 28 Ιουνίου 1914 ανάβει το καμίνι ενός νέου πολέμου, ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος 1914-1918. Τα μεγαλοπρεπή μνημεία της Αξιούπολης, Δοϊράνης, Σκρα, και τα κοιμητήρια των Συμμάχων και Ελλήνων στρατιωτών στο Πολύκαστρο, στη Δοϊράνη και στην Κρηστώνα θυμίζουν την ηρωική εκείνη εποχή. Οι διεθνείς συνθήκες που ακολούθησαν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και κυρίως η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 σημάδεψαν την ιστορική πορεία της Ελλάδας.

Η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 (Συνθήκη της Λωζάνης) ξερρίζωσε τον Ελληνισμό από την Ανατολική Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία, την Καππαδοκία και τον Πόντο.

Ένα εκατομμύριο τριακόσιες χιλιάδες (1.300.000) Έλληνες ξερριζωμένοι από αυτές τις προαιώνιες Ελληνικές Εστίες εγκαταστάθηκαν αποκλειστικά στη μαρτυρική Μακεδονική Γη, την οποία άφηναν πια και άδειαζαν Βούλγαροι και Μουσουλμάνοι. Έτσι η περιοχή μας, κέντρο μέχρι τότε φοβερής βουλγαρικής προπαγάνδας, δέχτηκε φιλόξενα στις αγκάλες της κύματα ξερριζωμένων.

Από το 1918 άρχισαν δειλά δειλά να καταφθάνουν από τον Πόντο (Σαμψούντα, Κερασούντα, Κοτύωρα ή Oρντού κ.λ.π.) στη Γραμμάτινα οι πρώτες ελληνικές οικογένειες γιατί δεινοπαθούσαν, πιέζονταν και λεηλατούνταν από τους Τούρκους.

Οι οικογένειες αυτές ήταν του:

1. Ευθυμιάδη Παντελή

2. Λαζαρίδη Ευάγγελου

3. Παυλίδη Αβραάμ

4. Μαυρίδη Νικολάου

5. Ελευθεριάδη Ανέστη

6. Γεωργιάδη Σταύρου

7. Στεφανίδη Συμεών

8. Κουρκλίδη Παναγιώτη και

9. Κερμανίδη Ευθυμίου.

Το 1922 με την ανταλλαγή του πληθυσμού από την Τουρκία έρχονται και οι υπόλοιποι πρόγονοί μας. Στην αρχή εγκαθίστανται στο παλιό χωριό (βουλγαρικό) τη Γραμμάτινα ή Γραμματίνα μένοντας σε σκηνές. Η τοποθεσία του χωριού ήταν ακριβώς κοντά στη σημερινή Αγία Κυριακή (εκκλησία των Βουλγάρων). Γραμμάτινα ή Γραμματίνα σημαίνει διάβαση, πέρασμα προς τις Σέρρες, Δράμα και Βουλγαρία. Γι΄αυτό το πέρασμα υπήρχε σιδηροδρομική γραμμή που διέσχιζε το χωριό, της οποίας υπολείμματα υπάρχουν και σήμερα.

Η σημερινή ονομασία δηλ. Ευκαρπία δόθηκε αργότερα από την Πολιτεία. Βέβαια ετυμολογικά η λέξη Ευκαρπία σημαίνει τόπος που παράγει καλούς καρπούς, τόπος εύφορος κάτι που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Έτσι λοιπόν οι παππούδες μας ήρθαν και ίδρυσαν τις καινούριες τους εστίες βορειοανατολικά του Κιλκίς σε απόσταση περίπου δέκα χιλιομέτρων. Γειτονικά χωριά με την Ευκαρπία είναι η Τέρπυλλος (Kιουρκιούτ), το Μεταξοχώρι (Μουτούλ), το Καλό Λιβάδι (Eλεζλί), το Χειμαδιό (Κασιμπλί) και το Γερακαριό (Τογάντσα).

Στο παλιό χωριό, που ήταν πέρα στα χωράφια, υπήρχε η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου η οποία καταστράφηκε. Το βουλγαρικό χωριό, η Γραμμάτινα καταστράφηκε το 1913 από τον ελληνικό στρατό. Στην περιοχή του χωριού υπήρχαν δεκαέξι βρύσες. Το ποτάμι του χωριού, ο Γαλλικός (Εχέδωρος) ήταν ορμητικό και είχε πολύ νερό. Στο ρέμα του Γαλλικού δεξιά και αριστερά υπήρχαν πολλές μουριές. Οι Βούλγαροι έτρεφαν μεταξοσκώληκες και καλλιεργούσαν αμπέλια.

Όταν ήρθαν οι παππούδες μας το 1922, στη Γραμμάτινα υπήρχαν δύο νερόμυλοι. Ο ένας δε λειτουργούσε (κάτω στους κήπους) και ο άλλος που λειτουργούσε βρισκόταν στα λεγόμενα "Τρία καβάκια". Ανήκε σ΄ένα Βούλγαρο, ονόματι Χαράλαμπο. Ο γιός του μ΄ένα φίλο του Βούλγαρο ήρθε ένα βράδυ και ζήτησε από τον πατέρα του χρήματα. Ο πατέρας του αρνήθηκε να του δώσει κι έτσι εκείνος τον σκότωσε. Πήγε όμως στην αστυνομία και κατέδωσε τους παππούδες μας ότι τάχα αυτοί τον σκότωσαν. Τότε όλο το χωριό υπέφερε από τις ανακρίσεις της αστυνομίας. Για κακή του όμως τύχη τον πρόδωσε το αίμα που βρέθηκε στο παπούτσι του κι έτσι γλίτωσε όλο το χωριό.

Οι Βούλγαροι όταν εγκατέλειψαν τη Γραμμάτινα έκλαιγαν και νοσταλγούσαν την ωραία ζωή που έκαναν εδώ. Επανειλημμένα επέστρεψανμερικοί απ΄αυτούς στο χωριό, αναζητώντας τους κρυμμένους τους θησαυρούς, αλλά οι προσπάθειές τους απέβησαν άκαρπες.

Το 1922 έγινε η ρυμοτομία στη σημερινή τοποθεσία του χωριού και χτίστηκαν τα σπίτια του Εποικισμού καθώς και το Σχολείο. Το πρώτο σχολείο στεγάστηκε στο σπίτι του Κερμανίδη Σίμου και του Κερμανίδη Αλέξανδρου. Το σημερινό σχολείο ιδρύθηκε το 1923. Ο πρώτος δάσκαλος του χωριού ήταν ο Αμοιρίδης Θεόφιλος.

Από το 1918 έως το 1923 κοινότητα δεν υπήρχε στην Ευκαρπία, αλλά στην Τέρπυλλο. Το 1923 ιδρύθηκε η κοινότητα της Ευκαρπίας ύστερα από ενέργειες του Γεωργιάδη Σταύρου με πρώτο πρόεδρο τον ίδιο. Ο πρώτος γραμματέας ήταν ο Αμοιρίδης Ιωάννης και κλητήρας ο Τσομίδης Σταύρος.

Επί προεδρίας του Μωυσιάδη Γεωργίου θεμελιώθηκε η σημερινή κοινότητα και διαμορφώθηκε ο χώρος της σημερινής πλατείας σε γήπεδο, όπου τελούνταν οι ποδοσφαιρικοί αγώνες του χωριού. Πρωτύτερα η πλατεία ήταν άγριος χώρος γεμάτος βατόμουρα όπου συχνά έκαναν την εμφάνισή τους λύκοι, αλεπούδες και λαγοί.

Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού συγκροτήθηκε στα 1937-38 και την αποτελούσαν οι:

1. Ζήσης Χρήστος

2. Χαρτοματζής Ζαχαρίας

3. Διακονίδης Θεόφιλος

4. Μοσκωφίδης Ιωάννης

5. Γουσόπουλος Λουκάς κ.α

Τα θεμέλια της εκκλησίας τοποθετήθηκαν πριν από τον πόλεμο του 40 και η ανέγερσή της πραγματοποιήθηκε το 1961 από τον ιερέα Οικονομάκη Νικόλαο. Ο πρώτος ιερέας του χωριού ήταν ο Κωσωφίδης Χαράλαμπος, ψάλτης ο Πουλτουγλιάδης Παρασκευάς και καντηλανάφτης ο Ταφλανίδης Παναγιώτης.

Το 1923 ιδρύθηκε το πρώτο καφενείο του χωριού και ήταν του Ευθυμιάδη Παντελή. Εκεί συγκεντρώνονταν οι άνδρες του χωριού και έπιναν τον καφέ τους. Ταυτόχρονα λειτουργούσε και ως κρεοπωλείο και ψησταριά. Το δεύτερο καφενείο ήταν του Χρυσοχοϊδη Βασίλη.

Το πρώτο παντοπωλείο που λειτούργησε με κοινοτική άδεια, επί προεδρίας Βαφειάδη Παναγιώτη, ήταν του Σωκράτη Παπαδόπουλου.

Σημαντική ήταν και η πνευματική ζωή του χωριού. Υπήρχε θεατρική ομάδα η οποία ανέβασε τη "Γκολφω" και άλλα έργα. Σκηνοθέτης της θεατρικής ομάδας ήταν ο Σταμπολής Ηρακλής και μέλη της ήταν οι:

1. Πιλαλίδης Αντώνιος

2. Κερμανίδης Ιωάννης

3. Κεσικίδης Νικόλαος

4. Σταμπολή Ουρανία

5. Σταμπολή Βαλεντίνη

6. Παναγιωτίδου Ευανθία

7. Κωνσταντινίδου Ανθούλα

8. Κωνσταντινίδου Κυριακή

9. Στεφανίδου Ελπίδα

10. Τσιτλακίδης Αχιλλέας και

11. Κωνσταντινίδης Ιωάννης (βιολίστας)

Επίσης υπήρχε και μία καλλιτεχνική ομάδα που την αποτελούσαν oι:

1. Απιδόπουλος Ηλίας (κλαρίνο)

2. Παπαδόπουλος Παντελής (λύρα)

3. Μωυσιάδης Βασίλειος (ντέφι) και

4. Κωνσταντινίδης Ιωάννης (βιολί)

Οργάνωναν λοιπόν χορούς και μαζευόταν όλο το χωριό και διασκέδαζε.

Στο χωριό υπήρχε και μία αξιόλογη ονειροκρίτρια, η Σταμπολή Ελένη.Όλοι κρέμονταν από τα χείλη της γιατί έδιναν μεγάλη βαρύτητα στις ερμηνείες της.

Η διανομή των κτημάτων του χωριού έγινε το 1932. Τους δόθηκαν αγροκτήματα και ζώα για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Η ασχολία των κατοίκων του χωριού ήταν τα σιτηρά, καλαμπόκι, σουσάμι, κριθάρι, καπνά και η κτηνοτροφία (αγελάδες και βουβάλια). Ζούσαν ειρηνικά και ήταν αγαπημένοι μεταξύ τους. Χωρισμένοι σε ομάδες έφεραν σε πέρας τις αγροτικές τους εργασίες όπως το θέρος, το φύτεμα του καπνού κ.ά.

Τα βράδια έκαναν νυχτέρια πότε στο σπίτι του ενός και πότε του άλλου λέγοντας διάφορες ιστορίες και κάνοντας τις πλάκες τους. Όταν είχε πρόβλημα κάποιος όλοι τον συμπαραστέκονταν. Το πένθος του ενός ήταν πένθος όλου του χωριού. Μοιράζονταν μεταξύ τους τις λύπες και τις χαρές. Ήταν όμορφη η ζωή τα προηγούμενα χρόνια. Σήμερα αλλοτριωθήκαμε, σκληρύναμε και χάσαμε την ανθρωπιά μας.

Το 1940 ήρθε στην Ευκαρπία ο πρώτος ιδιώτης γιατρός, ο Χαρωτίτης. Μαία του χωριού ήταν η Ρουδάμα. Χρέη πρακτικού οδοντιάτρου ασκούσε ο Πανάγος Γεώργιος.

Ο πρώτος ταχυδρόμος του χωριού ήταν κάποιος Γεώργιος από τα Θεοδωράκια, ο οποίος ανεβασμένος στο άλογό του έφερνε τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα στο σπίτι του καθενός. Μετά το 1940 η Ευκαρπία είχε πεταλωτή το Σακαντζάκη Ιωάννη και τον Κουτίνο Δημητρό. Σιδερά είχε το Μαρμαρίδη Κωνσταντίνο και κουρέα το Χαρτοματζή Σάββα. Επιπλοποιός ήταν ο Σιδηρόπουλος Βασίλειος.

Στο χωριό εγκαταστάθηκαν οι Σαρακατσαναίοι μετά το 1940: Ναστουλαίοι, Λιάπης, Πανάγος, Τσιμπουκαίοι και Μπόλας, εκτός από την οικογένεια του Μπαλάσκα Νικολάου που ήρθε πριν από το 1940.

Το 1950 λειτουργούσε στα χωράφια ένα αεροδρόμιο το οποίο κάλυπτε στρατιωτικές ανάγκες και καταργήθηκε το 1980.

Οι ανάγκες των κατοίκων του χωριού σε νερό παλιά καλύπτονταν από το μοναδικό πηγάδι που υπήρχε στο σπίτι του Παπαδόπουλου Βασίλη ( Βασιλίκα ). Αργότερα η κάθε οικογένεια διέθετε στον αύλειο χώρο της πηγάδι. Πολύ αργότερα καταργήθηκαν τα πηγάδια γιατί υδροδοτηθήκαμε από το Γαλλικό ποταμό.

Όταν ξέσπασε ο πόλεμος του 40 επιστρατεύτηκαν οι άντρες του χωριού καθώς και όλα τα ζώα (άλογα και μουλάρια). Σ΄ αυτές τις δύσκολες στιγμές του Έθνους μας οι παππούδες μας πολέμησαν με αυτοθυσία. Ανάμεσα λοιπόν στη χορεία των ηρώων του Έθνους μας έχουμε κι εμείς τους δικούς μας ήρωες για τους οποίους είμαστε περήφανοι και αποτελούν το φωτεινό σηματοδότη της ζωής μας. Οι ήρωές μας, θείοι και παππούδες μας είναι οι:

1. Παπαδόπουλος Φωκίων

2. Ασλανίδης Γεώργιος

3. Ελευθεριάδης Ιωάννης

4. Μαυρόπουλος Χαράλαμπος

5. Καζαντζίδης Θεόδωρος και

6. Σαββίδης Γεώργιος.

Η περίοδος κατοχής, 1941-45 και ιδίως του φρικτού εμφιλίου σπαραγμού, είναι για το χωριό μας από τις δυσκολότερες ημέρες και οδυνηρότερες περιόδους του. Ωστόσο πέρασε η θύελλά του και άρχισε η περίοδος επούλωσης πληγών και γενικής ανασυγκρότησης.

Στη δεκαετία του 1960, όταν άρχισε η μετανάστευση των Ελλήνων, πολλοί παππούδες μας και γονείς μας αναζήτησαν την τύχη τους στη Γερμανία, Αμερική, Σουηδία και Αυστραλία. Άλλοι πάλι μετακόμισαν στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Βασικά, το χωριό μας δεν άδειασε όπως άλλα χωριά, πάντα έσφυζε από ζωή. Παλιότερα οι κάτοικοί του ήταν περισσότεροι, ενώ σήμερα είναι λιγότεροι (αιτία η υπογεννητικότητα).

Eίναι ένα χωριό που καλύπτει τις βασικές ανάγκες των κατοίκων του. Είναι το κεφαλοχώρι της περιοχής γι΄αυτό και αποτελεί πόλο έλξης της ευρύτερης περιοχής. Για το χωριό μας πολύ σημαντικό είναι και το ότι λειτουργεί Γυμνάσιο από το 1979. Κατά περιόδους λειτούργησαν στο χωριό Μορφωτικός Σύλλογος παλιά και Πολιτιστικός σήμερα. Παλιότερα διέθετε και δανειστική βιβλιοθήκη.

Η Ευκαρπία ανέδειξε αξιόλογα πρόσωπα όπως: Ιερείς, αξιωματικούς, επιστήμονες, πολιτικούς κ.ά. οι οποίοι πρόσφεραν και προσφέρουν στην ελληνική κοινωνία. Αλλά και όλοι οι κάτοικοι του χωριού είναι καλοί οικογενειάρχες, εργατικοί και τίμιοι.

Χαρακτηριστικό της φυσιογνωμίας του χωριού μας είναι το Λαβάς. Θα ΄λεγε κανείς πως είναι ο φύλακας άγγελος του χωριού. Παλιά ο λόφος ήταν γυμνός. Το 1956 πευκοφυτεύτηκε επί προεδρίας Ελευθεριάδη Γεωργίου με προσωπική εργασία των κατοίκων και απέκτησε τη σημερινή του μορφή.

Τα όσα αναφέρθηκαν για την τοπική μας ιστορία είναι μια σύντομη ματιά στο πλήθος των γεγονότων της τρισχιλιόχρονης πορείας του τόπου μας. Παρά τις δοκιμασίες κρατήθηκε όρθιος και ελληνικός έχοντας στους ώμους του μια τεράστια κληρονομιά. Μια κληρονομιά που χρέος έχουμε να διαφυλάξουμε οι σύγχρονοι κάτοικοι και οι επερχόμενες γενιές.

Αυτή η κληρονομιά είναι η ταυτότητά μας. Την τιμούμε, τη σεβόμαστε όταν τη γνωρίζουμε, όταν μας διακρίνει πίστη και αφοσίωση στις αξίες που έπλασε ο Λαός μας για μάς τους ίδιους, όταν μας διακρίνει η εργατικότητα και η πίστη στο καθήκον.

Τις πληροφορίες για την ιστορία του χωριού μού τις έδωσε η κ. Αρσενίου Αναστασία, ο κ. Παπαδόπουλος Στέφανος και ο κ. Τσομίδης Ευστράτιος. Ιδιαίτερα ευχαριστώ τον πατέρα μου Παπαδόπουλο Στέφανο ο οποίος με περισσή φροντίδα μέχρι την τελευταία στιγμή μου έφερνε πληροφορίες. Τους ευχαριστώ. Ευχαριστώ και όλους εσάς που με ακούσατε.
Συγγνώμη αν δεν κάλυψα όλα όσα θα έπρεπε. Η αναφορά μου σε πρόσωπα και γεγονότα έγινε χωρίς διάκριση σύμφωνα μ΄αυτά που μου διηγήθηκαν. Χρειαζόμαστε τις εμπειρίες όλων σας για να τις καταγράψουμε σε ένα βιβλίο συνοδεύοντάς τες με σχετικές φωτογραφίες, που σίγουρα πολλοί από εσάς έχετε στην κατοχή σας. Και πάλι ζητώ την κατανόηση και επιείκειά σας. Σας ευχαριστώ.

Η συλλογή στοιχείων και η συγγραφή έγινε από την φιλόλογο του Γυμνασίου Ευκαρπίας κ. Παπαδοπούλου Αθανασία.